Според Александар Матковски: „земските грбови ги претставуваат етничките граници, т.е. територијата до каде се простира една етничка целина. Тоа се грбови кои претставуваат еден народ или една земја, без разлика на моментните државно-политичко-административни граници.“ (Александар Матковски, Грбовите на Македонија. Скопје 1990. 20)
„Во научна смисла, грбовите се појавиле во времето на крстоносните војни (1096-1270), кога крстоносците, за да се распознаваат на која воена единица и припаѓаат, биле принудени на штитовите да ставаат некој заеднички амблем, кој потоа станал наследен за таа единица, семејство, род и сл. како што крстот бил заеднички амблем на сите крстоносци. По враќањето од војните, крстоносците си ги задржале тие белези, а потоа нив ги примиле и нивните потомци. ...
И втората причина за појавата на грбовите лежела во феудално-војничка организација на крстоносците, а потоа и на сето благородништво. Уште германскиот крал Фридрих Барбароса вовел институција на турнири (ок. 1150 г.). Подоцна тие се рашириле во цела Западна Европа, каде што разни рицари и благородници доаѓале да го покажат своето јунаштво и воена вештина. Но, бидејќи, од глава до пета биле покриени со железо, гледачите не можеле да ги распознаат и затоа било потребно учесниците да бидат обележени со видни знаци, кои потоа станувале нивни, сопствени и наследни. Друг витез немал право ниту да го присвои тој знак-амблем, ниту да се бори носејќи го него. Така тој амблем станувал грб - траен белег на одделно лице, а подоцна и на семејството. Воинствените амблеми на штитовите постепено станувале постојани и наследни и така се развиле во грбови. Грбовите се појавиле на оружјето, на штитовите и поради тоа секој грб има штит, а во штитот е амблемот. Од ова се гледа војничкиот карактер и војничкото потекло на грбот и тоа во времето кога штитот бил едно од главните оружја. Поради тоа, во повеќето западноевропски јазици и грбот и оружјето се нарекува со ист збор. Така, во латинскиот јазик „arma“ значи грб и оружје, а „armorum insignia“ значи „знак на оружјето“. Италијанискиот збор „arma“ значи и едното и другото, додека германскиот збор „Wappen“ значи грб, а „Waffen“ оружје (всушност тоа е ист збор во постара и во помлада форма). Францускиот збор за грб е „arme“ или „armoiries“, и англискиот „arms“ истовремено значат и оружје. Во тоа време, во унгарскиот јазик шлемот со членката се викале „цимером“ или „цимеир“, па поради тоа и грбот се вика „цимер“.
...Во Русија се јавил многу доцна, дури во XVII век, а употребата била озаконета во XVIII век, во времето на Петар I....
На територијата на Византиското царство и во подоцнежната Османлиска империја, грбовите не биле во употреба. Јужнословенските народи што биле под турска власт не знаеле за употребата на грбот сè до XIX век па затоа и во нивниот речник не постоел грб. Наместо „грб“ се употребувал старословенскиот „знамение“, „белег“, „штит“, унгарскиот збор „цимер“ или латинскиот „арма“. Дури во првата половина на XIX век кај Јужните Словените дошол зборот „герб“ од Русија. Кај Русите овој збор и денес, покрај грб, значи и уште наследство, татковина, наследник и господство, а бил примен и гермаснкиот збор „ербе“ - „ербен“, кој и денес уште има исти значења како и кај Чесите. Значи, овој германски збор, преку Чешка и Полска преминал во Русија, а оттаму кај Јужните Словени. Така сè до почетокот на XIX век зборот „грб“ не бил познат кај Јужните Словени...
...Уште со појавата на огненото оружја грбот почнал да го губи своето значение, бидејќи се променила начинот на војувањето, турнирите постепено исчезнувале, штитовите и шлемовите биле заменувани со пушки. Грбовите го загубиле војничкиот карактер, а го зачувале само апстрактниот белег дека сопственикот на грбот е од „сина крв“ и „благороден сој“. Меѓутоа, со Француската револуција од 1789 г., која прокламирала буржоаска еднаквост, и овие привелегии по крв, сој и потекло биле укинати.“ (Ibid. 12-13.)
null
Илустрација од времето на „илирската идеја“
Спред А.Матковски[1]: „Најстар грбовник во кој има грбови на јужнословенските народи бил составен од Urlich Richental... Овој грбовник бил завршен околу 1420 г. ...Во грбовникот на Рихентал се наоѓаат разни варијанти на семејни и провинциски хрватаски, далматински, босански и српски грбови. Македонски и бугарски грбови нема.
Вториот, многу важен грбовник, во кој има грбови на јужнословенските народи, е од 1483 направен од Конард Груненеберг. ...Во овој грбовник се наоѓаат византискиот, српскиот, босанскиот, хрватскиот, два турски и два бугарски грба, но го нема македонскиот грб.
Во 1544 г. излегла од печат прочуената „Cosmograhia“ od Sebastian Munster, печатена во Базел. ...Во неа ги нема грбовите на Македонија и Бугарија, но ги има грбовите на Србија, Босна, Византија и Турција.
Во грбовникот на Виргилие Солис... од 1555 го нема македонскиот грб, но има грбови на други јужнословенски земји...
Петтиот многу редок, баран и ценет печатен грбовник е од J.Sibmaher ...и покрај тоа што е грандиозен (има 85 тома)... има само еден семеен македонски грб, но ги има грбовите на другите јужнословенски народи...“ (Ibid. 41-43)
Шпански атлас од 1579 г.
Шпански атлас од 1579 г.
Александар Матковски, Грбовите на Македонија. Скопје 1990.
Појавата на македонскиот грб според А.Матковски се врзува со настојувањата на шпанскиот морепловец Петар (Педро) Охмучевиќ (син на дубровнички трговец и бродоградител) да ја добие шпанската благородничката титула „дон“.
Почнувајки од 1580 г. Петар Охмучевиќ почнал да прави фалсификувани документи со цел да докаже дека е: „од јасне и присвитле обитељи и куће кнеза Реља Охмучевића Гргурића... тринесет порода по мушкој крви од којизих изајдоше бани од Костура у Мацедонији“, т.е. потомок на Хреља или Реља Охмучевиќ, феудалец од средината на 14 век кој во народните песни е наречен „Рељо Крилатиот“.
Грб на Византија. [2]
Според Матковски, Реља - Хреља Охмучевиќ бил едно од доверливите лица на цар Душан, кој од Хум (Босна) дошол во Македонија и тука станал „duca du Kastoria“. Реља Охмучевиќ владеал околу Струма со градовите Струмица и Мелник. Во почетокот му бил вазал на српскиот цар Душан (1331-1355), но склучил договор со Византија против Србија. Меѓутоа наскоро се помирил со цар Душан, кој од непријател станал сојузник на Византија. Реља Охмучевиќ во првата половина на XIV век од темел го обновил Рилскиот Манастир. Во 1335 г. изградил една импозантна одбранбена кула, а во 1343 г. покрај кулата изградил и црква, на кое место сега се наоѓа подоцна изградената црква (1834-1837). Само кулата од времето на Реља сеуште постои. Имено, на 13.01.1833 г. избувнал пожар во кој изгореле речиси сите згради, освен кулата на Реља.
null
Упатсво за боење на грбовите во Стемтографија на Христифор Жефарович (1741), во тоа време сопственикот на печатената стематографија требало сам да си ги обои грбовите, или да плати некој друг да го стори тоа.
Грб на Немањиќите од Стематографијата на Х.Жефарович.
Грб на српската династија Неманиќ (1166/8-1371) според Стематогафијата на Х.Жефарович, но не е докажано дека Стефан Душан Силни имал свој грб.
Во 1580 г. Петар Охмучевиќ и брат му Слано изградиле црква „Св.Ероним“ близу Дубровник во која истакнале грб на семејството Охмучевиќ со напис дека биле: „потомци на Хреља и Гргур-банови на Костур“.
Лав на бугарски и српски монети.
Лав на бугарска монета од XIV век и на српска монета XV од век.
Грб на Македонија во Рилскиот манастир 1843 г. [3]
Но, според историчарите ќесарот Хрељо немал пород, т.е. син Гргур како што тврдел Петар Охмучевиќ. Умрел во 1342 или 1343 г. како калуѓер во Рилскиот Манастир, а според А.Матковски: „изгледа по наредба на цар Душан бил задавен“.
Служејки се фалсификати Педро (Петар) Охмучевиќ во 1584 г. почнал да докажува дека неговиот божемен предок Хреља (Реља) Охмучевиќ согласно повелбата издадена 1349 г. во „stolnomu gradu Ohridu“ од „velikog kralja Ilirije“, т.е. српскиот цар Душан (1331-1355), ги добил титулата „ban kosturske države i sve Maćedonske zemlje“ и на „mudro i viteško posluženie“ градовите: Костур, Лерин, Новиград, Вастанац (?), Дианатор (?) и Прилеп, кои семејството Охмучевиќ ги управувало се додека Неманиќевците не биле ликвидирани од Мрњачевиќевците - кои пак биле причината за пропаста на „Илирското кралство“. Мрњачевиќевците наводно го убиле кралот Урош, а заедно со Урош загинал и Хреља кој што го заштитувал, а по смртта на Хреља, син му Гргур божем се преселил од Македонија во Босна.
Лав на прстени XIII и XIV од век најдени во Бугарија.
Лав на прстени од XIII и XIV најдени во Бугарија.
Бранковиќевци. [4]
Мрњавчевиќевци. [5]
Во фалсификувањето на една од повелбите со кои се послужил Педро Охмучевиќ учествувал босанкиот бискуп Антун Матеј кој тврдел дека видел разни стари писма и повелби пишувани на „ilirskim jezikom“, или „popijevkama“, соборина „od vladika, katunara, staraca i iz raznih popijevaka iz svih krajeva Ilirije i Makedonije“ од кои заклучил дека семејството Охмучевиќ биле благородници, што значи дека и народната поезија за „Хрељо Крилатиот“ имала свое учество и дека таа поезија во XVI век била позната во Босна. „...во ова време се работи на тоа, да се создаде едно движење на балканските христијани против Турците. Папата Климент III во 1592 г. сакал да создаде сојуз против Турција, во кој би влегувале Шпанија, Австрија, Полска и Русија. Ова е времето кога охридскиот патријарх Анастасија стапува во врска со Шпанците и со други европски владетели и им нуди да ги подигне балканските христијани. Во јули 1593 г. албанските старешини му пишале на папата Климент III дека ќе ги побунат сите Албанци против Турците. На тоа писмо бил удрен печат со следниот напис: „Sigillium Regni Macediniae et Albaniae“. Во печатот имaло грб, а на грбот на кнезовска круна. Во 1593 г. избувнало востанието на Србите во Банат. Тогаш имaло подготовки за востание во Бугарија. Долги години Неапол бил центарот на сите антитурски движења. Сето ова ја загревало надежта за скоро ослободување на балканските христијани и затоа тогаш се јавувале самонаречени потомци на старите владетели: Комнени, Црноевиќ, Дукаѓини, па дури и претенденти за турскиот престол, како што бил „султанот Јахја“. Сите тие, па и Петар Охмучевиќ, се надевале дека ќе си ги „вратат“ имотите на нивните „претци“.“ (Ibid. 52)
Семејниот грб на дон Педро Охмучевиќ. [6]
Меѓу 1584 и 1595 г. Педро Охмучевиќ направил еден зборник од измислени и собрани грбови и објавил дека тој мајсторски изготвен грбовник бил пронајден на Света Гора, каде неводно бил составен во 1340 г. Овој зборник во 1596 г. му помогнал на Педро Охмучевиќ да ја добие титулата „дон“ и да стане член на шпанскиот благороднички ред Св.Јаков. Според А. Матковски, поради ова потреба на Педро Охмучевиќ и неговата сметка дека при евентуално ослободување од Турско царство ќе стане сопственик на голем имот во Македонија, се појавил првиот јужнословенски грбовник, каде за прв пат се појавил македонскиот грб со лав како амблем, а Педро Охмучевиќ станал составувач на првиот хералдички илирски -јужнословенски грбовник и еден од првите преставници на „илирската идеја“.
Во 1990 г. А.Матковски пишува: „Засега не може точно да се каже зошто токму лавот е примен за амблем на македонскиот грб.“ Според Матковски: „Кај древните Грци орелот се сметал како амблем на Зевс... Атина, како држава град и град, имала свој амблем - бувот, Коринт - крилатиот коњ, на шлемот на Ахил имало лав, Александар Македонски имал - морски коњ. На штитовите на Торијаците и Мизијците имало змии, за да се разликуваат од Елините. На знамињата на римските легиони бил орелот.“ (ibid. 44 и 12)
„Ѕвездата од Вергина“.
Шеснаесеткракото сонце e откриено 1977 г. во Кутлеш (Вергина) од грчкиот археолог Андроникос. Според интерпретациите на овој археолог коските во златниот ковчег биле на Филип II, a шеснаесеткракото сонце (ѕвездата од Вергина) била „амблемот на македонската династија“, т.е. симбол на македонското кралско семејство. Во почетокот на 90-тите години од минатиот век македонската и грчката дијаспора, првите на црвена основа, вторите на сина, го развеаја овој симбол на своите знамиња во Австралија, а во август 1992 г. Собранието на РМ го избра на државен симбол на РМ. Од откриетието на шеснаесеткракото сонце до неговата прва масовна употреба во 1988 г. од страна на Грците поминале повеќе од 10 години, но авторот на првата македонска книга од областа на хералдиката (1990 г.) не го спомнува овој амблем.
Заслугата на хрватските хуманисти
За да се осознае каква заслуга А.Матковски им дал на „хрватските хуманисти“ се налага потребата од поопширен вовед.
Пеоците и античките Македонци во VI век пр.н.е.
Териториите на античките Македонци и Пеонците во VI век п.н.е. (според Е.Петрова).
Откако Александар III Велики ги уништил и прогонил Трибалите од територијата на денешна Северна Македонија и пошироко на север, таму ја прошириле својата територија Дарданците.
Според тврдењето на Анте Поповски името Македонци било усвоено од „македонските Словени“ истовревено со словенската колонизација, имено: „бил остварен чин на импозантна историска средба на две етнии: македонската античка етнија, која вкрстувајќи се со словенската - исчезнувала како самобитна и автогена, и етнија која ги наследила не само незјините огништа и слава, туку по еден неодминлив и непореклив природен закон ги наследи во многу нешта и крвта и поривот и заветот на античките Македонци.“ („Историја без географија“ - Анте Поповски во книгата Македонија на стари мапи подготвена од Илија Петрушевски, Скопје 1992. 7)
Античките Македонци во IV и III век пр.н.е.
Пeонците во IV - II век п.н.е. и граници на Македонците во IV век п.н.е (зелените точки) и во III век п.н.е. (зелената линија). Картата е објавена од Анета Димова во сп. „Македонско Сонце“ (Скопје, 25.06.2004)
После опустошувачките походи на Келтите во Тракија, Македонија и Грција во 280 - 279 г. пр.н.е., според Д.Петрушевска ги имаме следните интересни нешта за етничката ситуација во античка Македонија:
“...кога Македонија доживеала тешко опостошување со наездата на Галите [Келтите наречени Гали од Римјаните], овие [Келтите-Галите] влегле во средна Грција... а, потоа враќајќи се пак преку Македонија [276 г. пр.н.е.] ја ограбиле и неа, ги разурнале градовите, го одвеле населението во ропство, земјата речиси опустела. Антигон Гоната [277-239 г. пр.н.е.], ги победил и ги потиснал Галите и основал во Македонија династија Антигониди која останала на власт се до потпаѓањето на Македонија под римска власт [168 г. пр.н.е.].” (ИНИ, Историја на македонскиот народ. Скопје 1969. I. 46)
И, што е исто така значајно: “Во времето на политиката на миграција, што ја спроведувале Антигонидите [цел еден век, од 277 до 168 г. пр.н.е.], земјата силно се елинизирала”. (Ibid. 54-55.) Или, кажано со зборовите на Славко Димевски: “во времето на Антагонидите [277-168 г. пр.н.е.] дошло до масовна миграција на Грците кон Македонија.” (Славко Димевски, Историја на Македонската Православна Црква. Скопје 1989. 10.)
Според Драган Ташковски: „македонското име, кое од XVII век почна да се употребува меѓу македонските Словени, не го донесоа само дубровничките, венецијански и други трговци од Запад. Напротив, во тоа значително придонесоа и нашите трговци и кираџи кои одеа во Европа и се судираа со овие нови разбирања за нивната земја и народност. Факт е и тоа дека тоа име во почетокот го усвоија само еден тесен круг луѓе, што е и обичен случај со секоја нова идеја. Но со времето тоа сè повеќе и повеќе се ширеше и се усвојуваше од македонските Словени, кои во него најдоа не само неутрално име што би ги „оделувало“ од другите соседни народи, туку и за да го обележат најадекватно својот етнос.“ (Драган Ташковски, Раѓањето на македонската нација. Скопје 1970. 153-154)
null
Границите на Македонија во 167 г. п.н.е и околу 150 г. (според Ф.Папзоглу).
.......... Граници на Македонија во 167 г. п.н.е. Градот Lichnidus (Охрид) се наоѓа во Илирија, границата меѓу Македонија и Дарданија минува меѓу Bylazora (Велес) и Scupi (Скопје), а градот Bargala (Штип) e во територијта на Медите.
_ _ _ _ Граници на I, II, III и IV-тата македонска област во 167 г. п.н.е.
_ . _ . _ Граници на римската Провинција Македонија до околу 150 г.
Според С.Димевски: „Паралелно со менувањето на границите и територијата на Македонија се менувал и етничкиот состав на населението. Така уште во времето на походот на македонскиот цар Александар Велики бројот на старото македонско население се намалил, а во времето на Антагонидите [277-168 г. пр.н.е.] дошло до масовна миграција на Грците кон Македонија. Потоа со паѓањето под римска власт, дошло до населување на италските колонисти. Покрај нив, во Македонија живееле Траки и Илири, а во периодот на доцната антика и цела низа варварски племиња. Ваква била етничката положба на Македонија во времето кога во неа започнало да се шири христијанството, главно од непосредните Христови ученици - апостолите, некаде кон средината на I в. по Христа.“ (Славко Димевски, Историја на Македонската Православна Црква. Скопје 1989. 10.)
Според Блаже Ристовски: „македонското национално име ние сме го зеле дури од половината на минатиот [19-и век] век... Денешното македонско име потекнува не само од географскиот поим Македонија, туку и од античкото народно име Македонци, бидејќи при прифаќањето на ова име како од туѓинците така и од самите Македонски Словени, последните се сфаќани не само како наследници на територијата на македонската држава на Филип и Александар Македонски, туку и како потомци на старите Македонци, кои што беа прогласени за најстари Словени на Балканов. Но сево ова е резултат на подоцнежните векови, главно по XVI в., и најпрвин се појави и се разви надвор од Македонија, па дури потoа беше прифатено и од самите Македонски Словени.“ (Блаже Ристовски, Македонскиот народ и македонската нација. Скопје 1983. I. 57; 66-67)
null
null
Границите на римската Провинција Македонија од околу средината на II век дo крајот на V или почетокот на VI век (според Ф.Папзоглу).
Во 1983 г. Блаже Ристовски пишува: „Вистина, основната маса на денешниот македонски народ се Словените што дошле на овој дел од Балканскиот Полуостров главно во VI и на почетокот на VII век, но и покрај сите погроми тие не го нашле овој простор наполно испустен: апсорбирајќи делови од затечените народи (антички Македонци, Илири, Траки, Грци, Римјани, прадедовците на денешните Албанци и Власи и др.) Словените ја апсорбирале и нивната култура и при тоа смешување постепено се создавал народ со претежно словенски етнички елементи, со словенски јазик и словенско-византиска култура. ...Во историјата на македонскиот народ несомнено важна улога имал словенскиот карактер на основниот етник, но не може и не треба да се превиди ни значењето на античките Македонци што посредно му дадоа на овој народ територија, име и крв. Ако историјата на турно-монголските Бугари се прима како неразделен дел од историјата на современиот бугарски народ, зошто Македонците да не го почитуваат минатото и славата на својата земја, на своето име и на дел од својата крв? Зашто, како што вели Д.Македонски во 1871 г. „не зинала земјата па да ги голтне“ тие стари Македонци, ами тие се влеале во масата на овој народ.“ (Ibid. 22 и 32)
Димитар Василев Македонски (1847-1898) Д.В.Македонски
Секако дека не зинала земјата да ги голтне „тие стари Македонци“, но Димитар Василев Македонски (р. 1847 во с. Емборе Кајларско - убиен 1898 г. во Цариград) во својата статија „По македонскыйтъ въпросъ“ (По македонското прашање) напечатена во в. „Македонiя“ од 16.02.1871 г. кажува нешто сосема друго од тоа на кое алудира споменатиот член на МАНУ. Имено, во таа статија напишана во врска со отсуството на покана за учество на „Македонците“ на Архиепископскиот собор за уредувањето на Егзархијата, Д.В.Македонски до главниот редактор на весникот „Македонiя“ Петко Рачов Славејков (1827-1895) гневно пишува:
„И поднаучете си малку историја, или барем научете ги каракеристиките на историјата и ќе се уверите дека Македонците не се Цинцари, ниту друг некој народ, но чисти Бугари како вас; оттаму ќе научите дека Македонците не се изгубиле од лицето на земјата, како што си дозволуваат некои да кажуваат, затоа што, колку што ние знаеме, тие не згрешиле некогаш до толку, што, да зине земјата и да ги голтне.“ (Фотокопија статијата во в. Македонiя од 16.02.1871)
null
Цитираниот пасус од статијата на Димитар Василев Македонскый „По македонскыйтъ въпросъ“ напечатена во в. „Македонiя“ од 16.02.1871 г., во која не говои за „стари Македонци“, туку своите современици Македонци, кои според него биле: „чисти Българи“.
null
Димитар Василев Македонски е автор на: „Буквар за употребение в македонските училишта“, „Скратен православен катихизис“, а во својата „Кратка свјаштена историја за училиштата по Македонија (на македонско наречие)“, напечатена „Во печатницата на Македонија“, Цариград 1867 г., пишува:
„П.[Прашање] Кои се оние Бугари, што се крстија во почетокот на први век после Рождество Христово?
Од. [Одговор] Тие се Бугарите што живеат во Македонија?
П. Од кого се покрстени тие?
О. Од Апостол Павле...“
null
Глинена биста на цар Самуил, според пронајдениот череп (Лебединскаја).
цар Самуил
Пак според Блаже Ристовски: „...токму во ...Самуилова(та) држава македонскиот народ почна да се афирмира како народ... се разви словенска народна свест, но со двојно наименување: со народното име „Словени“ и со државното - „Бугари“. Натамошниот над двовековен развиток на Македонија како византиска административна област со наименувањето „Бугарија“ сè повеќе го заличуваше народното наименување што остана конзервирано во јазикот на старата литаратура и во живиот говор на соседните Албанци и го утврди наименувањето „Бугари“...
null
Војските на цар Самуил во неуспешна опсада на Солун, - минијатура од хрониката на византискиот историчар Јоан Скилица (втората половина на XI век).
....Паѓањето на Македонија под српското владеење донесе ново затемнување на народното име, а потпаѓањето под долготрајното османлиско ропство... кога на преден план се исфрлаат одредбите „раја“, „каурин“, „христијанин“ и сл. доведува до еден своевиден процес на деконституирање, кој меѓутоа мошне бавно се развиваше и не стигна да се заврши, бидејќи во XIX в. го затече новиот процес на образување на нацијата...“ (Б.Ристовски, op.cit. I. 34-35)
null
Воено-администраивни области во Византија (теми), тема Бугарија со главен град Скопје (формирана после поразот на Самуиловото царство) и тема Македонија со главен град Одрин и втор град Пловдив. Византиската тема Македонија била формирана во 796 или во 802 г., а во следните дваипол века името Македонија се однесува на Горна Тракија - територијата на тема Македонија е променлива, од Пловдив до Цаиград и од Црното Море до р. Струма. Од 886 г. до 1056 г. Византија владее Македонска династија, a незјиниот основател Василиј I Македонец (867-887) родум e од Одринските села.
Лик на императорот Василие II од византиската Македонска династија.
Лик на византискиот император од Македонската династија Василиј II Македонец (979-1025) наречен „Бугароубиец“ после ослепувањето на Самуиловите војници. За време на управувањето на императорите од Македонската династија културата во Византија цути. Специфичностите во архитектурата, во фрескосликарството, во ова фаза од византиската култура која го опфаќа периодот X-XI век, според Д.Оболенски: „често се нарекува „Македонска ренесанса“. Вниманието на византиските интелектуалци е насочено кон Античноста, кон проучувањата на сознанијата во математиката, медицината, земјоделието, историјата и друго од времето на Античноста. „Романот за Александар“ (Македонски) од Псевдо-Калистен бил преведен од грчки на словенски во XI век.
null
Граници на провинциите според Хиерокле (помеѓу 451-535 г.) и Константин VII Порфирогенит (според Х.Меловски и Н.Проева). Константин VII Порфирогенит (913-959), учениот император од византиската Македонска династија, станал познат и како писател на историографски дела во кои наоѓаме значајни информации за историјата на древните Македонци и историјата на Словените.
1.) Александар Матковски, р. 1922 во Крушево. Своевремено и денес спомнуван како најзначаен македонски авторитет во хералдиката како помошна историска наука. Повеќе пати наградуван, бил член на МАНУ. Починал во Скопје.
2.) Грб на Византија со црвен монограм на династијата Палеолози (1261-1453).
3.) Во Рилскиот манастир во 1844 г. поставени се четири грба над кои пишува: Македонiя, Българiя, Сербиа и Босна. Грбот на Македонија е црвен лав на жолто поле, а на Бугарија е жолт лав на црвено поле. Сите грбови се прикажени според Стематографијата на Христофор Жефаровиќ. Зографирањето на обновениот Рилски манастир станало во 1844-1846 г. Во зогарфирањето учествувале иконописци од Македонија и Бугарија.
4.) Кајот на XVI век - лавот на семејниот грб на српскиот владеал на Скопје Вук Бранковиќ (1388-1398). Дали Бранковиќевци имале свој семеен грб не е докажано. Вук Бранковиќ ковал пари со лав, на неговиот печат исто така имало лав. Син му Ѓураѓ имал монети, печат и грб со лав.
5.) Семеен грб на Волкашин (1356/8-1371) и Марко (1371-1395) Мрњавчевиќ - Крали Марко од кајот на XVI век -. Дали Мрњавчевиќевци имале свој семеен грб не е докажано.
6.) Семејниот грб на шпанскиот адмирал дон Педро Охмучевиќ, кој според А.Матковски потекнувал од благородничко семејство. Грбовникот на дон Педро Охмучевиќ не е зачуван, или не пронајден, но познат е според многубројните преписи.
„Во научна смисла, грбовите се појавиле во времето на крстоносните војни (1096-1270), кога крстоносците, за да се распознаваат на која воена единица и припаѓаат, биле принудени на штитовите да ставаат некој заеднички амблем, кој потоа станал наследен за таа единица, семејство, род и сл. како што крстот бил заеднички амблем на сите крстоносци. По враќањето од војните, крстоносците си ги задржале тие белези, а потоа нив ги примиле и нивните потомци. ...
И втората причина за појавата на грбовите лежела во феудално-војничка организација на крстоносците, а потоа и на сето благородништво. Уште германскиот крал Фридрих Барбароса вовел институција на турнири (ок. 1150 г.). Подоцна тие се рашириле во цела Западна Европа, каде што разни рицари и благородници доаѓале да го покажат своето јунаштво и воена вештина. Но, бидејќи, од глава до пета биле покриени со железо, гледачите не можеле да ги распознаат и затоа било потребно учесниците да бидат обележени со видни знаци, кои потоа станувале нивни, сопствени и наследни. Друг витез немал право ниту да го присвои тој знак-амблем, ниту да се бори носејќи го него. Така тој амблем станувал грб - траен белег на одделно лице, а подоцна и на семејството. Воинствените амблеми на штитовите постепено станувале постојани и наследни и така се развиле во грбови. Грбовите се појавиле на оружјето, на штитовите и поради тоа секој грб има штит, а во штитот е амблемот. Од ова се гледа војничкиот карактер и војничкото потекло на грбот и тоа во времето кога штитот бил едно од главните оружја. Поради тоа, во повеќето западноевропски јазици и грбот и оружјето се нарекува со ист збор. Така, во латинскиот јазик „arma“ значи грб и оружје, а „armorum insignia“ значи „знак на оружјето“. Италијанискиот збор „arma“ значи и едното и другото, додека германскиот збор „Wappen“ значи грб, а „Waffen“ оружје (всушност тоа е ист збор во постара и во помлада форма). Францускиот збор за грб е „arme“ или „armoiries“, и англискиот „arms“ истовремено значат и оружје. Во тоа време, во унгарскиот јазик шлемот со членката се викале „цимером“ или „цимеир“, па поради тоа и грбот се вика „цимер“.
...Во Русија се јавил многу доцна, дури во XVII век, а употребата била озаконета во XVIII век, во времето на Петар I....
На територијата на Византиското царство и во подоцнежната Османлиска империја, грбовите не биле во употреба. Јужнословенските народи што биле под турска власт не знаеле за употребата на грбот сè до XIX век па затоа и во нивниот речник не постоел грб. Наместо „грб“ се употребувал старословенскиот „знамение“, „белег“, „штит“, унгарскиот збор „цимер“ или латинскиот „арма“. Дури во првата половина на XIX век кај Јужните Словените дошол зборот „герб“ од Русија. Кај Русите овој збор и денес, покрај грб, значи и уште наследство, татковина, наследник и господство, а бил примен и гермаснкиот збор „ербе“ - „ербен“, кој и денес уште има исти значења како и кај Чесите. Значи, овој германски збор, преку Чешка и Полска преминал во Русија, а оттаму кај Јужните Словени. Така сè до почетокот на XIX век зборот „грб“ не бил познат кај Јужните Словени...
...Уште со појавата на огненото оружја грбот почнал да го губи своето значение, бидејќи се променила начинот на војувањето, турнирите постепено исчезнувале, штитовите и шлемовите биле заменувани со пушки. Грбовите го загубиле војничкиот карактер, а го зачувале само апстрактниот белег дека сопственикот на грбот е од „сина крв“ и „благороден сој“. Меѓутоа, со Француската револуција од 1789 г., која прокламирала буржоаска еднаквост, и овие привелегии по крв, сој и потекло биле укинати.“ (Ibid. 12-13.)
null
Илустрација од времето на „илирската идеја“
Спред А.Матковски[1]: „Најстар грбовник во кој има грбови на јужнословенските народи бил составен од Urlich Richental... Овој грбовник бил завршен околу 1420 г. ...Во грбовникот на Рихентал се наоѓаат разни варијанти на семејни и провинциски хрватаски, далматински, босански и српски грбови. Македонски и бугарски грбови нема.
Вториот, многу важен грбовник, во кој има грбови на јужнословенските народи, е од 1483 направен од Конард Груненеберг. ...Во овој грбовник се наоѓаат византискиот, српскиот, босанскиот, хрватскиот, два турски и два бугарски грба, но го нема македонскиот грб.
Во 1544 г. излегла од печат прочуената „Cosmograhia“ od Sebastian Munster, печатена во Базел. ...Во неа ги нема грбовите на Македонија и Бугарија, но ги има грбовите на Србија, Босна, Византија и Турција.
Во грбовникот на Виргилие Солис... од 1555 го нема македонскиот грб, но има грбови на други јужнословенски земји...
Петтиот многу редок, баран и ценет печатен грбовник е од J.Sibmaher ...и покрај тоа што е грандиозен (има 85 тома)... има само еден семеен македонски грб, но ги има грбовите на другите јужнословенски народи...“ (Ibid. 41-43)
Шпански атлас од 1579 г.
Шпански атлас од 1579 г.
Александар Матковски, Грбовите на Македонија. Скопје 1990.
Појавата на македонскиот грб според А.Матковски се врзува со настојувањата на шпанскиот морепловец Петар (Педро) Охмучевиќ (син на дубровнички трговец и бродоградител) да ја добие шпанската благородничката титула „дон“.
Почнувајки од 1580 г. Петар Охмучевиќ почнал да прави фалсификувани документи со цел да докаже дека е: „од јасне и присвитле обитељи и куће кнеза Реља Охмучевића Гргурића... тринесет порода по мушкој крви од којизих изајдоше бани од Костура у Мацедонији“, т.е. потомок на Хреља или Реља Охмучевиќ, феудалец од средината на 14 век кој во народните песни е наречен „Рељо Крилатиот“.
Грб на Византија. [2]
Според Матковски, Реља - Хреља Охмучевиќ бил едно од доверливите лица на цар Душан, кој од Хум (Босна) дошол во Македонија и тука станал „duca du Kastoria“. Реља Охмучевиќ владеал околу Струма со градовите Струмица и Мелник. Во почетокот му бил вазал на српскиот цар Душан (1331-1355), но склучил договор со Византија против Србија. Меѓутоа наскоро се помирил со цар Душан, кој од непријател станал сојузник на Византија. Реља Охмучевиќ во првата половина на XIV век од темел го обновил Рилскиот Манастир. Во 1335 г. изградил една импозантна одбранбена кула, а во 1343 г. покрај кулата изградил и црква, на кое место сега се наоѓа подоцна изградената црква (1834-1837). Само кулата од времето на Реља сеуште постои. Имено, на 13.01.1833 г. избувнал пожар во кој изгореле речиси сите згради, освен кулата на Реља.
null
Упатсво за боење на грбовите во Стемтографија на Христифор Жефарович (1741), во тоа време сопственикот на печатената стематографија требало сам да си ги обои грбовите, или да плати некој друг да го стори тоа.
Грб на Немањиќите од Стематографијата на Х.Жефарович.
Грб на српската династија Неманиќ (1166/8-1371) според Стематогафијата на Х.Жефарович, но не е докажано дека Стефан Душан Силни имал свој грб.
Во 1580 г. Петар Охмучевиќ и брат му Слано изградиле црква „Св.Ероним“ близу Дубровник во која истакнале грб на семејството Охмучевиќ со напис дека биле: „потомци на Хреља и Гргур-банови на Костур“.
Лав на бугарски и српски монети.
Лав на бугарска монета од XIV век и на српска монета XV од век.
Грб на Македонија во Рилскиот манастир 1843 г. [3]
Но, според историчарите ќесарот Хрељо немал пород, т.е. син Гргур како што тврдел Петар Охмучевиќ. Умрел во 1342 или 1343 г. како калуѓер во Рилскиот Манастир, а според А.Матковски: „изгледа по наредба на цар Душан бил задавен“.
Служејки се фалсификати Педро (Петар) Охмучевиќ во 1584 г. почнал да докажува дека неговиот божемен предок Хреља (Реља) Охмучевиќ согласно повелбата издадена 1349 г. во „stolnomu gradu Ohridu“ од „velikog kralja Ilirije“, т.е. српскиот цар Душан (1331-1355), ги добил титулата „ban kosturske države i sve Maćedonske zemlje“ и на „mudro i viteško posluženie“ градовите: Костур, Лерин, Новиград, Вастанац (?), Дианатор (?) и Прилеп, кои семејството Охмучевиќ ги управувало се додека Неманиќевците не биле ликвидирани од Мрњачевиќевците - кои пак биле причината за пропаста на „Илирското кралство“. Мрњачевиќевците наводно го убиле кралот Урош, а заедно со Урош загинал и Хреља кој што го заштитувал, а по смртта на Хреља, син му Гргур божем се преселил од Македонија во Босна.
Лав на прстени XIII и XIV од век најдени во Бугарија.
Лав на прстени од XIII и XIV најдени во Бугарија.
Бранковиќевци. [4]
Мрњавчевиќевци. [5]
Во фалсификувањето на една од повелбите со кои се послужил Педро Охмучевиќ учествувал босанкиот бискуп Антун Матеј кој тврдел дека видел разни стари писма и повелби пишувани на „ilirskim jezikom“, или „popijevkama“, соборина „od vladika, katunara, staraca i iz raznih popijevaka iz svih krajeva Ilirije i Makedonije“ од кои заклучил дека семејството Охмучевиќ биле благородници, што значи дека и народната поезија за „Хрељо Крилатиот“ имала свое учество и дека таа поезија во XVI век била позната во Босна. „...во ова време се работи на тоа, да се создаде едно движење на балканските христијани против Турците. Папата Климент III во 1592 г. сакал да создаде сојуз против Турција, во кој би влегувале Шпанија, Австрија, Полска и Русија. Ова е времето кога охридскиот патријарх Анастасија стапува во врска со Шпанците и со други европски владетели и им нуди да ги подигне балканските христијани. Во јули 1593 г. албанските старешини му пишале на папата Климент III дека ќе ги побунат сите Албанци против Турците. На тоа писмо бил удрен печат со следниот напис: „Sigillium Regni Macediniae et Albaniae“. Во печатот имaло грб, а на грбот на кнезовска круна. Во 1593 г. избувнало востанието на Србите во Банат. Тогаш имaло подготовки за востание во Бугарија. Долги години Неапол бил центарот на сите антитурски движења. Сето ова ја загревало надежта за скоро ослободување на балканските христијани и затоа тогаш се јавувале самонаречени потомци на старите владетели: Комнени, Црноевиќ, Дукаѓини, па дури и претенденти за турскиот престол, како што бил „султанот Јахја“. Сите тие, па и Петар Охмучевиќ, се надевале дека ќе си ги „вратат“ имотите на нивните „претци“.“ (Ibid. 52)
Семејниот грб на дон Педро Охмучевиќ. [6]
Меѓу 1584 и 1595 г. Педро Охмучевиќ направил еден зборник од измислени и собрани грбови и објавил дека тој мајсторски изготвен грбовник бил пронајден на Света Гора, каде неводно бил составен во 1340 г. Овој зборник во 1596 г. му помогнал на Педро Охмучевиќ да ја добие титулата „дон“ и да стане член на шпанскиот благороднички ред Св.Јаков. Според А. Матковски, поради ова потреба на Педро Охмучевиќ и неговата сметка дека при евентуално ослободување од Турско царство ќе стане сопственик на голем имот во Македонија, се појавил првиот јужнословенски грбовник, каде за прв пат се појавил македонскиот грб со лав како амблем, а Педро Охмучевиќ станал составувач на првиот хералдички илирски -јужнословенски грбовник и еден од првите преставници на „илирската идеја“.
Во 1990 г. А.Матковски пишува: „Засега не може точно да се каже зошто токму лавот е примен за амблем на македонскиот грб.“ Според Матковски: „Кај древните Грци орелот се сметал како амблем на Зевс... Атина, како држава град и град, имала свој амблем - бувот, Коринт - крилатиот коњ, на шлемот на Ахил имало лав, Александар Македонски имал - морски коњ. На штитовите на Торијаците и Мизијците имало змии, за да се разликуваат од Елините. На знамињата на римските легиони бил орелот.“ (ibid. 44 и 12)
„Ѕвездата од Вергина“.
Шеснаесеткракото сонце e откриено 1977 г. во Кутлеш (Вергина) од грчкиот археолог Андроникос. Според интерпретациите на овој археолог коските во златниот ковчег биле на Филип II, a шеснаесеткракото сонце (ѕвездата од Вергина) била „амблемот на македонската династија“, т.е. симбол на македонското кралско семејство. Во почетокот на 90-тите години од минатиот век македонската и грчката дијаспора, првите на црвена основа, вторите на сина, го развеаја овој симбол на своите знамиња во Австралија, а во август 1992 г. Собранието на РМ го избра на државен симбол на РМ. Од откриетието на шеснаесеткракото сонце до неговата прва масовна употреба во 1988 г. од страна на Грците поминале повеќе од 10 години, но авторот на првата македонска книга од областа на хералдиката (1990 г.) не го спомнува овој амблем.
Заслугата на хрватските хуманисти
За да се осознае каква заслуга А.Матковски им дал на „хрватските хуманисти“ се налага потребата од поопширен вовед.
Пеоците и античките Македонци во VI век пр.н.е.
Териториите на античките Македонци и Пеонците во VI век п.н.е. (според Е.Петрова).
Откако Александар III Велики ги уништил и прогонил Трибалите од територијата на денешна Северна Македонија и пошироко на север, таму ја прошириле својата територија Дарданците.
Според тврдењето на Анте Поповски името Македонци било усвоено од „македонските Словени“ истовревено со словенската колонизација, имено: „бил остварен чин на импозантна историска средба на две етнии: македонската античка етнија, која вкрстувајќи се со словенската - исчезнувала како самобитна и автогена, и етнија која ги наследила не само незјините огништа и слава, туку по еден неодминлив и непореклив природен закон ги наследи во многу нешта и крвта и поривот и заветот на античките Македонци.“ („Историја без географија“ - Анте Поповски во книгата Македонија на стари мапи подготвена од Илија Петрушевски, Скопје 1992. 7)
Античките Македонци во IV и III век пр.н.е.
Пeонците во IV - II век п.н.е. и граници на Македонците во IV век п.н.е (зелените точки) и во III век п.н.е. (зелената линија). Картата е објавена од Анета Димова во сп. „Македонско Сонце“ (Скопје, 25.06.2004)
После опустошувачките походи на Келтите во Тракија, Македонија и Грција во 280 - 279 г. пр.н.е., според Д.Петрушевска ги имаме следните интересни нешта за етничката ситуација во античка Македонија:
“...кога Македонија доживеала тешко опостошување со наездата на Галите [Келтите наречени Гали од Римјаните], овие [Келтите-Галите] влегле во средна Грција... а, потоа враќајќи се пак преку Македонија [276 г. пр.н.е.] ја ограбиле и неа, ги разурнале градовите, го одвеле населението во ропство, земјата речиси опустела. Антигон Гоната [277-239 г. пр.н.е.], ги победил и ги потиснал Галите и основал во Македонија династија Антигониди која останала на власт се до потпаѓањето на Македонија под римска власт [168 г. пр.н.е.].” (ИНИ, Историја на македонскиот народ. Скопје 1969. I. 46)
И, што е исто така значајно: “Во времето на политиката на миграција, што ја спроведувале Антигонидите [цел еден век, од 277 до 168 г. пр.н.е.], земјата силно се елинизирала”. (Ibid. 54-55.) Или, кажано со зборовите на Славко Димевски: “во времето на Антагонидите [277-168 г. пр.н.е.] дошло до масовна миграција на Грците кон Македонија.” (Славко Димевски, Историја на Македонската Православна Црква. Скопје 1989. 10.)
Според Драган Ташковски: „македонското име, кое од XVII век почна да се употребува меѓу македонските Словени, не го донесоа само дубровничките, венецијански и други трговци од Запад. Напротив, во тоа значително придонесоа и нашите трговци и кираџи кои одеа во Европа и се судираа со овие нови разбирања за нивната земја и народност. Факт е и тоа дека тоа име во почетокот го усвоија само еден тесен круг луѓе, што е и обичен случај со секоја нова идеја. Но со времето тоа сè повеќе и повеќе се ширеше и се усвојуваше од македонските Словени, кои во него најдоа не само неутрално име што би ги „оделувало“ од другите соседни народи, туку и за да го обележат најадекватно својот етнос.“ (Драган Ташковски, Раѓањето на македонската нација. Скопје 1970. 153-154)
null
Границите на Македонија во 167 г. п.н.е и околу 150 г. (според Ф.Папзоглу).
.......... Граници на Македонија во 167 г. п.н.е. Градот Lichnidus (Охрид) се наоѓа во Илирија, границата меѓу Македонија и Дарданија минува меѓу Bylazora (Велес) и Scupi (Скопје), а градот Bargala (Штип) e во територијта на Медите.
_ _ _ _ Граници на I, II, III и IV-тата македонска област во 167 г. п.н.е.
_ . _ . _ Граници на римската Провинција Македонија до околу 150 г.
Според С.Димевски: „Паралелно со менувањето на границите и територијата на Македонија се менувал и етничкиот состав на населението. Така уште во времето на походот на македонскиот цар Александар Велики бројот на старото македонско население се намалил, а во времето на Антагонидите [277-168 г. пр.н.е.] дошло до масовна миграција на Грците кон Македонија. Потоа со паѓањето под римска власт, дошло до населување на италските колонисти. Покрај нив, во Македонија живееле Траки и Илири, а во периодот на доцната антика и цела низа варварски племиња. Ваква била етничката положба на Македонија во времето кога во неа започнало да се шири христијанството, главно од непосредните Христови ученици - апостолите, некаде кон средината на I в. по Христа.“ (Славко Димевски, Историја на Македонската Православна Црква. Скопје 1989. 10.)
Според Блаже Ристовски: „македонското национално име ние сме го зеле дури од половината на минатиот [19-и век] век... Денешното македонско име потекнува не само од географскиот поим Македонија, туку и од античкото народно име Македонци, бидејќи при прифаќањето на ова име како од туѓинците така и од самите Македонски Словени, последните се сфаќани не само како наследници на територијата на македонската држава на Филип и Александар Македонски, туку и како потомци на старите Македонци, кои што беа прогласени за најстари Словени на Балканов. Но сево ова е резултат на подоцнежните векови, главно по XVI в., и најпрвин се појави и се разви надвор од Македонија, па дури потoа беше прифатено и од самите Македонски Словени.“ (Блаже Ристовски, Македонскиот народ и македонската нација. Скопје 1983. I. 57; 66-67)
null
null
Границите на римската Провинција Македонија од околу средината на II век дo крајот на V или почетокот на VI век (според Ф.Папзоглу).
Во 1983 г. Блаже Ристовски пишува: „Вистина, основната маса на денешниот македонски народ се Словените што дошле на овој дел од Балканскиот Полуостров главно во VI и на почетокот на VII век, но и покрај сите погроми тие не го нашле овој простор наполно испустен: апсорбирајќи делови од затечените народи (антички Македонци, Илири, Траки, Грци, Римјани, прадедовците на денешните Албанци и Власи и др.) Словените ја апсорбирале и нивната култура и при тоа смешување постепено се создавал народ со претежно словенски етнички елементи, со словенски јазик и словенско-византиска култура. ...Во историјата на македонскиот народ несомнено важна улога имал словенскиот карактер на основниот етник, но не може и не треба да се превиди ни значењето на античките Македонци што посредно му дадоа на овој народ територија, име и крв. Ако историјата на турно-монголските Бугари се прима како неразделен дел од историјата на современиот бугарски народ, зошто Македонците да не го почитуваат минатото и славата на својата земја, на своето име и на дел од својата крв? Зашто, како што вели Д.Македонски во 1871 г. „не зинала земјата па да ги голтне“ тие стари Македонци, ами тие се влеале во масата на овој народ.“ (Ibid. 22 и 32)
Димитар Василев Македонски (1847-1898) Д.В.Македонски
Секако дека не зинала земјата да ги голтне „тие стари Македонци“, но Димитар Василев Македонски (р. 1847 во с. Емборе Кајларско - убиен 1898 г. во Цариград) во својата статија „По македонскыйтъ въпросъ“ (По македонското прашање) напечатена во в. „Македонiя“ од 16.02.1871 г. кажува нешто сосема друго од тоа на кое алудира споменатиот член на МАНУ. Имено, во таа статија напишана во врска со отсуството на покана за учество на „Македонците“ на Архиепископскиот собор за уредувањето на Егзархијата, Д.В.Македонски до главниот редактор на весникот „Македонiя“ Петко Рачов Славејков (1827-1895) гневно пишува:
„И поднаучете си малку историја, или барем научете ги каракеристиките на историјата и ќе се уверите дека Македонците не се Цинцари, ниту друг некој народ, но чисти Бугари како вас; оттаму ќе научите дека Македонците не се изгубиле од лицето на земјата, како што си дозволуваат некои да кажуваат, затоа што, колку што ние знаеме, тие не згрешиле некогаш до толку, што, да зине земјата и да ги голтне.“ (Фотокопија статијата во в. Македонiя од 16.02.1871)
null
Цитираниот пасус од статијата на Димитар Василев Македонскый „По македонскыйтъ въпросъ“ напечатена во в. „Македонiя“ од 16.02.1871 г., во која не говои за „стари Македонци“, туку своите современици Македонци, кои според него биле: „чисти Българи“.
null
Димитар Василев Македонски е автор на: „Буквар за употребение в македонските училишта“, „Скратен православен катихизис“, а во својата „Кратка свјаштена историја за училиштата по Македонија (на македонско наречие)“, напечатена „Во печатницата на Македонија“, Цариград 1867 г., пишува:
„П.[Прашање] Кои се оние Бугари, што се крстија во почетокот на први век после Рождество Христово?
Од. [Одговор] Тие се Бугарите што живеат во Македонија?
П. Од кого се покрстени тие?
О. Од Апостол Павле...“
null
Глинена биста на цар Самуил, според пронајдениот череп (Лебединскаја).
цар Самуил
Пак според Блаже Ристовски: „...токму во ...Самуилова(та) држава македонскиот народ почна да се афирмира како народ... се разви словенска народна свест, но со двојно наименување: со народното име „Словени“ и со државното - „Бугари“. Натамошниот над двовековен развиток на Македонија како византиска административна област со наименувањето „Бугарија“ сè повеќе го заличуваше народното наименување што остана конзервирано во јазикот на старата литаратура и во живиот говор на соседните Албанци и го утврди наименувањето „Бугари“...
null
Војските на цар Самуил во неуспешна опсада на Солун, - минијатура од хрониката на византискиот историчар Јоан Скилица (втората половина на XI век).
....Паѓањето на Македонија под српското владеење донесе ново затемнување на народното име, а потпаѓањето под долготрајното османлиско ропство... кога на преден план се исфрлаат одредбите „раја“, „каурин“, „христијанин“ и сл. доведува до еден своевиден процес на деконституирање, кој меѓутоа мошне бавно се развиваше и не стигна да се заврши, бидејќи во XIX в. го затече новиот процес на образување на нацијата...“ (Б.Ристовски, op.cit. I. 34-35)
null
Воено-администраивни области во Византија (теми), тема Бугарија со главен град Скопје (формирана после поразот на Самуиловото царство) и тема Македонија со главен град Одрин и втор град Пловдив. Византиската тема Македонија била формирана во 796 или во 802 г., а во следните дваипол века името Македонија се однесува на Горна Тракија - територијата на тема Македонија е променлива, од Пловдив до Цаиград и од Црното Море до р. Струма. Од 886 г. до 1056 г. Византија владее Македонска династија, a незјиниот основател Василиј I Македонец (867-887) родум e од Одринските села.
Лик на императорот Василие II од византиската Македонска династија.
Лик на византискиот император од Македонската династија Василиј II Македонец (979-1025) наречен „Бугароубиец“ после ослепувањето на Самуиловите војници. За време на управувањето на императорите од Македонската династија културата во Византија цути. Специфичностите во архитектурата, во фрескосликарството, во ова фаза од византиската култура која го опфаќа периодот X-XI век, според Д.Оболенски: „често се нарекува „Македонска ренесанса“. Вниманието на византиските интелектуалци е насочено кон Античноста, кон проучувањата на сознанијата во математиката, медицината, земјоделието, историјата и друго од времето на Античноста. „Романот за Александар“ (Македонски) од Псевдо-Калистен бил преведен од грчки на словенски во XI век.
null
Граници на провинциите според Хиерокле (помеѓу 451-535 г.) и Константин VII Порфирогенит (според Х.Меловски и Н.Проева). Константин VII Порфирогенит (913-959), учениот император од византиската Македонска династија, станал познат и како писател на историографски дела во кои наоѓаме значајни информации за историјата на древните Македонци и историјата на Словените.
1.) Александар Матковски, р. 1922 во Крушево. Своевремено и денес спомнуван како најзначаен македонски авторитет во хералдиката како помошна историска наука. Повеќе пати наградуван, бил член на МАНУ. Починал во Скопје.
2.) Грб на Византија со црвен монограм на династијата Палеолози (1261-1453).
3.) Во Рилскиот манастир во 1844 г. поставени се четири грба над кои пишува: Македонiя, Българiя, Сербиа и Босна. Грбот на Македонија е црвен лав на жолто поле, а на Бугарија е жолт лав на црвено поле. Сите грбови се прикажени според Стематографијата на Христофор Жефаровиќ. Зографирањето на обновениот Рилски манастир станало во 1844-1846 г. Во зогарфирањето учествувале иконописци од Македонија и Бугарија.
4.) Кајот на XVI век - лавот на семејниот грб на српскиот владеал на Скопје Вук Бранковиќ (1388-1398). Дали Бранковиќевци имале свој семеен грб не е докажано. Вук Бранковиќ ковал пари со лав, на неговиот печат исто така имало лав. Син му Ѓураѓ имал монети, печат и грб со лав.
5.) Семеен грб на Волкашин (1356/8-1371) и Марко (1371-1395) Мрњавчевиќ - Крали Марко од кајот на XVI век -. Дали Мрњавчевиќевци имале свој семеен грб не е докажано.
6.) Семејниот грб на шпанскиот адмирал дон Педро Охмучевиќ, кој според А.Матковски потекнувал од благородничко семејство. Грбовникот на дон Педро Охмучевиќ не е зачуван, или не пронајден, но познат е според многубројните преписи.
